Kırım Tatar Yazım Kılavuzu

 Qırımtatar Edebiy Tili Elifbeleri Tarihçesi  


       Türkiy halqlar kendi yazı tilleri içün V. asırda özel runik elifbe oluştırgan, VIII. asırdan soñ ise Uyğur ve Arab elifbelerinden yararlana kelgendirler. Qırım lehçesinde Arab harflerinen yazılgan ilk edebiy eserler XIII asır başlarında peyda oldular. Arab yazısı genelliknen türkiy ve özelliknen Qırımtatar tiliniñ fonetik hususiyetlerini keregince doğru yañsıtabilmez edi. Bu yazı 1884-1913 yıllar arası Ismail Gaspıralı tarafından, 1924 yılda da Sovetler devrinde islâh etilgen, amma bu uyğulamalar beklenilgen neticelerni bermegen ediler.

       Asrımıznıñ yigriminci yılları başlarında Sovetler Birligi ve Türkiye Cumhüriyeti'nde türkiy tillerni latin elifbesine keçirüv meselesi köterildi. Munaqaşalar 1. Türkiyatçılar qurultayınıñ (Baku, 1926) latin elifbesine keçmek qararı ile soñlandı.

      
Qırım ASSR'de Qırımtatar tiliniñ latin elifbesine keçüvi meselesi 1927. yılnıñ 10-13 sentâbrinde çalışqan 1. Bütünqırım Ilmiy Konferensyasınıñ kün tertibine qoyulğan, 2. Bütünqırım ilmiy-imlâ Konferensyası (agustos 1929) ise latin elifbesini qabul ve tasdiq etken edi. Bu elifbede sozuqlar içün 8 ve tutuqlar içün 24 harf olmaq üzre toptan 32 harf bar edi.

      
1938 yılı RSFSR Narkompros'ınıñ 22 iyün 1989 fermanı ile Sovetler Birligi'ndeki türkiy tillerniñ hepsi Rus-Kiril elifbesine keçirildi, Qırım'da "Yañi Dünya" gazetesi 1938, 5 ağustos tarihinden Rus- Kiril elifbesi ile çıqmağa başladı.

      
1992 yıl 17-20 iyül araları Qırımtatar Millıy Meclisi teşebbüsi ile Aqmescitte calışqan i.Qyrymtatar tili - latin yazısına keçüv problemlerilı adlı milletlerarası konferensya Qırımtatar yazısını yañıdan latin elibesine keçirmek qararını qabul etti. Konferensya tarafından seçilgen elifbe komisyasınıñ teklifi esasında II. Qurultayda aşağıda ketirilgen elifbe tasdiqlandı. Qırım Özerk Cumhuriyeti Yuqarı Radasınıñ ¹ 1139-1, 9 aprel 1997 tarihli qararı da bu elifbeni tasdiq etti.

 

S A A T
 
BAYRAĞIMIZ
 

BİLGİLERİNİZ
 
Bilgileriniz sistemimize kaydedilmektedir.
 
Şimdiye kadar 1 ziyaretçi Gelmiştir. Göçürülemez © 2010 ANIL ÜNAL

Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?

Ücretsiz kaydol